Pytanie nadesłane do redakcji
Choruję od kilku lat na cukrzycę typu 2, jestem leczona w Poradni diabetologicznej z dobrym skutkiem. Jednak niepokoi mnie fakt, że cukier mierzony w porze tuż przed zaśnięciem jest w prawidłowych stężeniach, np. 100 mg/100 ml, natomiast pomiar cukru rano po wzbudzeniu i na czczo zwykle wynosi 130 mg/100ml (a więc za dużo). Nie mogę sobie tego faktu wytłumaczyć, bo przecież w nocy nic nie jadłam. Jak przeciwdziałać takiemu niekorzystnemu zjawisku? Zadawałam pytanie diabetologom kilkakrotnie, ale nie uzyskałam zadowalającej odpowiedzi. Z wyrazami szacunku. Teresa
Odpowiedziała
dr n. med. Elżbieta Orłowska-Kunikowska
Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
Droga Pani Tereso,
zwiększenie stężenia cukru rano na czczo wynika ze zwiększonej jego produkcji w nocy w wątrobie u chorych na cukrzycę typu 2, w wyniku tzw. insulinooporności.
Mechanizm jest dość skomplikowany: glukoza jest produkowana np. z aminokwasów, czyli produktów trawienia białka lub innych składników. Insulina zmniejsza wytwarzanie glukozy w wątrobie poprzez zahamowanie tego procesu, tj. glukoneogenezy. Jedną z przyczyn odpowiedzialnych za zwiększenie stężenia cukru u chorych na cukrzycę typu 2 jest oporność na insulinę. To zjawisko dotyczy tych narządów, w których insulina działa poprzez swoje receptory, a więc także wątroby. Skoro wątroba jest oporna na działanie insuliny, hamowanie glukoneogenezy, czyli produkcji glukozy jest nieskuteczne i stąd zwiększone stężenie cukru rano.
Aby skutecznie obniżyć stężenie cukru rano na czczo (docelowy poziom wynosi poniżej 110 mg%) należy nie jeść późno kolacji, ograniczyć zawartość węglowodanów w posiłku wieczornym i nie spożywać na noc żadnych owoców.
Nie wspomina Pani nic o leczeniu. Lekiem, który zmniejsza oporność na insulinę jest metformina i na pewno ją Pani przyjmuje, być może natomiast, w zbyt małej dawce. Dawka terapeutyczna wynosi 2 g/dobę zwykle podajemy 2 razy po 1 gramie, u osób otyłych dopuszcza się dawki większe do 3 g/dobę.
